صحیحه فضیل بن یسار،عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: بُنِیَ الْإِسْلَامُ عَلَى خَمْسٍ عَلَى الصَّلَاةِ وَ الزَّکَاةِ وَ الصَّوْمِ وَ الْحَجِّ وَ الْوَلَایَةِ وَ لَمْ یُنَادَ بِشَیْءٍ کَمَا نُودِیَ بِالْوَلَایَةِ فَأَخَذَ النَّاسُ بِأَرْبَعٍ وَ تَرَکُوا هَذِهِ یَعْنِی الْوَلَایَةَ1.(الکافی- جلد2- صفحه18)
بنای اسلام بر پنج چیز است: صوم و صلاه و حج و زکات و ولایت و به هیچ یکی از آن پنج تا آنگونه تاکید نشده که به ولایت تاکید شده ولکن (عموم) مردم به چهارتای اولی روی آورده اند و ولایت را رها کرده اند.
تگ نگاشت ها:
1-جامعه متوازن و رشد یافته مبتنی بر فرهنگ اسلامی جامعه ای است که در عین ارتباط عمیق با خداوند در قالب اقامه نماز و انجام خودسازی های دیگر از قبیل روزه و حج، از وضعیت اقتصادی و معیشتی جامعه نیز باخبر است و برای بهبود آن تلاش می کند و قدم برمی دارد. (نماز و زکات همسایه یکدیگرند و هریک بدون دیگری قبول نیست)رسیدگی به محرومان خود از دینداری به شمار می آید.
2-اقامه نماز به عنوان فصل مشترک در همه روایاتی که سنگ بنای ساختمان زیبای دین در آن یاد شده ، دیده می شود.(روایات نقل شده در منابع سنی و شیعه) و این نکته بیانگر شاخص بودن اقامه نماز در دینداری مسلمانان به شمار می آید.
3- نماز از احکام اولیه اسلام است و سابقه تشریع آن به آغاز بعثت پیامبر خاتم بر می گردد.2.
4 اسلام همان تسلیم فرمان پروردگاربودن است که مجموعه کامل آن به وسیله حضرت محمد صلی الله علیه وآله در اختیار انسان قرار گرفته است . پذیرش مجموع آن اسلام است ،اسلام فاقد هر یک از نماز و روزه و زکات و حج و ولایت اسلام کامل نیست این ساختمان نازیبا و نامطمئن است.
5-الگوی عملی انجام صحیح فرامین خداوند ،وجود انسان کامل و رهبری معصوم علیه السلام است .بنابر این مدیریت رشد و سامان بخشی ارتباطات چهارگانه بشری (ارتباط با خود،خالق،همنوع،طبیعت )با انسان کامل و ولایت رهبری منصوب از طرف خداوند است.
6- با مضمون و محتوای روایت فوق ، روایات فراوانی با تعابیر متفاوت ولی نزدیک به هم در منابع شیعی وجود دارد. به اندازه ای که می توان گفت این روایت "مستفیض"3. است. و درعمده روایات اهل سنت موضوع "ولایت" به عنوان یکی از زیر بناهای اسلام دیده نمی شود و به جای آن شهادت به یگانگی خداوند و رسالت حضرت محمد صلی الله علیه وآله ذکر شده است.4.
7- همانطور که نمی توانیم بر روی شن و ماسه و زمین های سست ساختمانی ماندگار و بی خطر بنا کنیم ،انجام عبادات ناقص وظاهری و با انگیزه های غیر خدایی نیز خطر آفرین و دور کننده ما از هدف اصلی آن (که رشد و بالندگی انسان است) می شود.
8-برای داشتن یک ساختمان محکم و ماندگار و زیبا و آرامش بخش از نقشه مهندسی درست علمی ، مصالح و مواد درجه یک و سالم و مهندس آگاه و مجرب استفاده می کنیم. برای اقامه یک نماز خوب باید به پیش نیازها ی آن توجه کنیم ،به زمان و نحوه و کیفیت حضور وانجام آن دقت داشته باشیم .به تعهدات نمازخوانی درارتباطات فردی و اجتماعی پایبند باشد. به چگونگی قرائت و آداب درونی و بیرونی نمازتوجه کند. به چرایی انجام آن و مسائلی که انسان را در درست به جای آوردن آن رشد و تعالی می بخشد بیاموزد و اندیشه کند .
بیشتر بیابیم:
زراره سوال کرد که کدام یک از اینها افضل و بهتر اینهاست. فرمود ولایت برای اینکه ولایت کلید این اعمال است و نماز بی ولایت بی نمازی است و عبادت نیست، نوعی حقه بازی است. والی دارای ولایت اللهی راهنما به سوی حقیقت این عبادت است. اگر کسی شب زنده دار و روز بپادار نماز باشد و حجش مستمر و صدقه فراگیر، بدون ولایت ثوابی از خدا طلب نمی کند و اهل ایمان نیست.
امام صادق علیه السلام:
أثافِیُّ الإِسلامِ ثَلاثَةٌ: الصَّلاةُ، وَالزَّکاةُ، وَالوِلایَةُ، لا تَصِحُّ واحِدَةٌ مِنهُنَّ إلّا بِصاحِبَتَیها؛
( الکافی: ج 2 ص 18 ح 4)
سه چیز، سنگِ بناى اسلاماند: نماز، زکات و ولایت، و هیچیک جز به همراه بقیّه درست نیست.
بی مقدمه سراصل مطلب می روم ، البته این بار از زاویه ای دیگر و چند ثانیه درنگ و مکث بیشتر در این سخن نورانی دقت می کنیم.
قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله:
اَوَّلُ مَا افْتَرَضَ اللّهُ عَلى اُمَّتى الصَّلواتُ الْخَمْسُ،
وَاَوَّلُ مایُرْفَعُ مِنْ اَعْمالِهِمُ الصَّلواتُ الْخَمْسُ،
وَاَوَّلُ مایُسْأَلْونَ عَنْهُ الصَّلواتُ الْخَمْسُ.
(کنزالعمال ، ج 7، حدیث 18859)
ترجمه:
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: نخستین چیزى که خداوند بر امّت من واجب کرد نمازهاى پنجگانه است، و نخستین عملى که از آنان بالا برده مى شود، و از آنان سئوال مى شود همان نماز است.
The Messenger of Allah (peace be upon him and his progeny) said: “The first thing that Allah made obligatory upon my Ummah was the five prayers; and the first thing from their acts of worship that shall be taken up will be the five prayers; and the first thing that they will be questioned about will be the five prayers.”
Kanzul `Ummal, Volume 7, Tradition 18859
تک نگاشت:
1-واژه (اول) نخستین، دلالت بر جایگاه بی بدیل نمازدر شاخصه دینداری است.
2- در مقام بازپرسی نخست از مهمترین ها می پرسند و نمازنخستین پرسش پرونده عملکرد انسان در دنیا ست .نخستین پرسش از نماز نشانه شاخص اهمیت آن در مجموعه آموزه ها و رفتارهای دینی است.
3- نمازهای پنجگانه درشبانه روز واجب الهی بر تمامی مسلمانان است و حکمی است غیر قابل تغییرو تبدیل.(افترض....علی امتی)
4- نفس پرسش از نمازدر عالم برزخ و رستاخیز در زنجیره دین داری و تدین فرد ما را به تفکر در باره اهمیت آن وا می دارد!
5-پرسش از وضعیت نمازدر برزخ و قیامت همگانی است و استثناء بردار نیست(یُسئَلونَ)
6- همانطور که در عالم ملک و تکلیف (در این دنیا) نمازصورت وظاهرملکی دارد در عالم ملکوت نیز باطن و حقیقتی دارد و یک امر قراردادی اعتباری نیست . زیرا عالم پس از مرگ عالم اعتباریات و امور قراردادی نیست .بنابر این پرسش نیز از امور حقیقی درست است.
7- تمامی احکام ورفتارهای دینی دارای حقیقتی هستند و در جایگاه حقیقی خویش در عالم های مخصوص به خود قرار می گیرند .ونماز نخستین عمل و رفتاری است که حقیقت آن در جایگاه صداقت در پیشگاه پروردگار قرار می گیرد .
8- گویی نماز به عنوان ریسمانی محکم هنگامی که بالا برده می شود دیگر اعمال آدمی را نیز به دنبال خود بالا می برد.
9- در مجموعه نظام هستی فرشتگانی هستند که مراقب ما هستند و همه اعمال ما را رصد و مراقبت می کنند و آنان حقیقت عمل را از کم یا زیاد، خالصانه و ریایی، و... ثبت و ضبط می کنند و در جای خود نگه می دارند و بالا می برند یا بر سر کننده ی آن می کوبند.
10-دین مجموعه ای از اعمال و رفتارهای مبتنی بر اعتقاد به نظام توحیدی است که باید با هم دیده شود(اعمالهم) و این مجموعه با این که هر جزء آن در جای خود از اهمیت برخوردار است اما برخی از اجزاء نسبت به دیگراجزاء نقش کلیدی و اساسی دارند.و نماز و ولایت امام معصوم از اجزایی است که اگر نباشد کل مجموعه آسیب می بیند.