واکاوی دعای 23 صحیفه سجادیه
فایل صوتی جلسات را می توانید در کانال قرآنی رحیق با نشانی
http://eitaa.com/joinchat/2952462340C122a5e4f44
با هشتگ#آوای_زندگی بیابید و گوش کنید
@rahighemakhtoom
****
پیش گفتار
علیرغم رواج و رونق داشتن فرهنگ دعا و نیایش در جامعه ،متاسفانه با ابراز دردناکی باید بگویم عموم مردم ما با گنجینه بسیار ارزشمند نیایشی امام سجاد علیه السلام که مجموعه آموزه های معرفتی اسلام است،آشنایی چندانی ندارند.!
در روزهای اولیه شیوع این ویروس منحوس که حضرت آقا در پاسخ به درخواست مردم اشاره به خواندن دعای هفتم صحیفه نمودند برخی از نرم افزارهای مرتبط با صحیفه را که بررسی می کردم بخش صدای آن ها را از اجرای مداحان معروف و خوش صدای کشورمان تهی یافتم.و این موضوع غصه ای در کنار غصه های دیگری که ناشی از غفلت ها و بی توجهی های ما به امور مهم است افزوده شد.
از خدا می خواهم در کنار عالمان که به شرح و تفسیر صحیفه مبارکه سجادیه پرداخته اند بهتر بگویم در حقیقت از این بوستان همیشه با طراوت و سبز و خرم خوشه چینی کرده و از میوه های بهشتی جان و روح خویش را فربه کرده اند،مداحان ما نیز به قرائت و پخش دعای هفتم اکتفا ننموده و با برنامه ای مدون به قرائت و انتشار همه دعاهای آن اقدام کنند و خود را از این موهبت بزرگ الهی محروم نسازند.ان شاء الله
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ أَلْبِسْنِی عَافِیتَک، وَ جَلِّلْنِی عَافِیتَک وَ حَصِّنِّی بِعَافِیتِک، وَ أَکرِمْنِی بِعَافِیتِک، وَ أَغْنِنِی بِعَافِیتِک، وَ تَصَدَّقْ عَلَی بِعَافِیتِک، وَ هَبْ لِی عَافِیتَک وَ أَفْرِشْنِی عَافِیتَک، وَ أَصْلِحْ لِی عَافِیتَک، وَ لَا تُفَرِّقْ بَینِی وَ بَینَ عَافِیتِک فِی الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ.
خداوندا بر محمد و آلش درود فرست، و لباس عافیت بر من بپوشان، و سراپایم را به عافیت فراگیر، و به عافیت محفوظم دار، و به عافیت گرامی‌ام دار، و به عافیت بی‌نیازم کن، و عافیتت را بر من صدقه ده، و مرا عافیت بخش، و و برایم بستر عافیت بگستر، و عافیت را برایم از هر مانعی پیراسته ساز، و در دنیا و آخرت بین من و عافیت جدایی مینداز .
دعای 23 دارای 8 فراز است. واژه پر تکرار و مهم و کلیدی فراز اول این دعا واژه ی "عافیت" است.و درخواست امام از خداوند نیز درخواست جامعی در باره همه گونه و همه نوع عافیت است.
عافیت؛ سلامت از هر نوع آفت و ناگواری جسمی و روحی ؛ظاهری و باطنی ؛دنیوی و اخروی است. در واقع عافیت نقطه مقابل ابتلاء و گرفتاری است.در مناجات امام امیر المومنین علیه السلام می خوانیم :« مَوْلایَ یا مَوْلایَ اَنْتَ الْمُعافی وَاَنَا الْمُبْتَلى وَهَلْ یَرْحَمُ الْمُبْتَلى اِلاَّ الْمُعافی، »مولاى من اى مولاى من تویى عافیت بخش و منم گرفتار و آیا رحم کند بر شخص گرفتار جز عافیت بخش ؟
درگفتار پیشوایان آمده است که پس از نعمت و موهبت یقین عافیت بزرگترین نعمت الهی است که به بنده داده شده است.
یکی از محبوب ترین دعاهای پیامبر صلی الله علیه و آله درخواست عافیت از پیشگاه خداوند بوده است.« لَمّا سُئلَ رسول اللّه صلى الله علیه و آله عَنِ الدُّعاءِ الأفضَلِ ـ : تَسألُ رَبَّکَ العَفوَ و العافِیَةَ فی الدّنیا و الآخِرَةِ ، ثُمّ أتاهُ مِنَ الغَدِ فقالَ : یا رسولَ اللّه ِ ، أیُّ الدُّعاءِ أفضلُ ؟ قالَ : تسألُ ربَّکَ العَفوَ و العافِیَةَ فی الدِّینِ و الدُّنیا و الآخِرَةِ ، ثمّ أتاهُ مِن الغدِ فقال : یا رسولَ اللّه ، أیُّ الدعاءِ أفضلُ ؟ قالَ : تسألُ ربَّکَ العَفوَ و العافِیَةَ ، ثُمَّ أتاهُ مِنَ الیَومِ الرّابِعِ فقالَ : یا رَسولَ اللّه ِ ، أیُّ الدّعاءِ أفضَلُ ؟ قالَ : تَسألُ رَبَّکَ العَفوَ و العافِیَةَ فی الدّنیا و الآخِرَةِ؛ فإنَّکَ إذا اُعطیتَهُما فی الدنیا ثُمَّ أعطیتَهُما فی الآخِرَةِ فقَد أفلَحتَ .(الدرّ المنثور : 1/560)
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله در پاسخ به این سؤال که بهترین دعا چیست ـ فرمود : این که از پروردگارت بخشایش و عافیت در دنیا و آخرت را طلب کنى. روز دوم همان پرسنده آمد و پرسید: اى رسول خدا صلى الله علیه و آله ! بهترین دعا چیست؟ فرمود: این که از پروردگارت بخشایش و عافیت در دین و دنیا و آخرت طلب کنى. روز سوّم مجددا آمد و پرسید: اى رسول خدا! بهترین دعا چیست؟ فرمود: این که از پروردگارت بخشایش و عافیت بخواهى. روز چهارم آمد و پرسید: اى رسول خدا! بهترین دعا چیست؟ حضرت فرمود: این که از پروردگارت بخشایش و عافیت در دنیا و آخرت را بخواهى؛ زیرا اگر بخشایش و عافیت در دنیا به تو داده شود و در آخرت نیز این دو عطایت گردد، بی گمان رستگار شده اى.»
درخواست عافیت در قنوت وسجده نیز توصیه شده است:«اللهم انی اسئلک العفو و العافیه و المعافاة فی الدنیا و الاخره»
****
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ أَلْبِسْنِی عَافِیتَک، خلعت و لباس عافیتت را بر من بپوشان وَ جَلِّلْنِی عَافِیتَک، (عافیت فراگیر مانند باران که به هنگام بارش بر گلزار و شوره زار می بارد و همه جا را فرا می گیرد. در دعاها هم که کلمه تجلیل آمده، آن هم به معنی ستر و پوشیدن آمده، می‌گوییم:وَ جَلِّلْنِی بِسِتْرِک-وَ جَلِّلْنِی رِضَاک)
راز تکرار واژه عافیت در دعا(10 بار در فراز نخست با فعل های درخواستی متنوع و گوناگون)
الف- نقش بی بدیل سلامتی ،جایگاه و اهمیت عافیت در زندگی
- درخواست سلامتی و عافیت در بدن و دین و برای دنیا و اخرت در دعاهای پیشوایان
عَنْ زُرَارَةَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ قَالَ: قُلِ اَللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ مِنْ کُلِّ خَیْرٍ أَحَاطَ بِهِ عِلْمُکَ وَ أَعُوذُ بِکَ مِنْ کُلِّ سُوءٍ أَحَاطَ بِهِ عِلْمُکَ اَللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ عَافِیَتَکَ فِی أُمُورِی کُلِّهَا وَ أَعُوذُ بِکَ مِنْ خِزْیِ اَلدُّنْیَا وَ عَذَابِ اَلْآخِرَةِ .
زراره از حضرت باقر علیه السّلام حدیث کند که فرمود: بگو (دعائى را که ترجمه‌اش چنین است): «بار خدایا از تو خواهم هر خوبى را که دانشت آن را فرا گرفته، و بتو پناه برم از هر بدى که دانشت آن را احاطه کرده، بار خدایا از تو خواهم عافیت خود را در هم? کارهایم، و پناه برم بتو از خوارى و رسوائى دنیا و از عذاب آخرت». اصول کافى / ترجمه کمره اى ؛ ج 6 , ص 325
-عافیت نعمت و موهبت ناشناخته
الإمامُ الصّادقُ علیه السلام : العافِیَةُ نِعمَةٌ خَفِیَّةٌ ، إذا وُجِدَت نُسِیَت ، و إذا فُقِدَت ذُکِرَت
امام صادق علیه السلام : عافیت نعمتى پنهان (ناشناخته) است. هر گاه باشد به دست فراموشى سپرده مى شود ( کسى قدرش را نمى داند) و هر گاه نباشد به یاد آورده مى شود.
کسی قیمت تندرستی شناخت
که یک چند بیچاره در تب گداخت
تو را تیره شب کی نماید دراز
که غلطی ز پهلو به پهلوی ناز؟
براندیش از افتان و خیزان تب
که رنجور داند درازای شب
به بانگ دهل خواجه بیدار گشت
چه داند شب پاسبان چون گذشت؟
****
-محور اساسی دعا درخواست عافیت و سلامتی از زوایای گوناگون ؛و شکر و سپاسگزاری برعافیت است .عافیتی جامع که پاسخی به همه نیازهای انسان باشد...
- عافیت در فرهنگ دینی مفهومی گسترده تر و عمیق تر از صحت و سلامت است
- اختصاص بخش قابل توجهی از آموزه های روایی و نیایشی پیشوایان به طلب عافیت از خداوند
- آموزش یاران و اصحاب بر طلب عافیت از خداوند
امام رضا (علیه السلام)
عَنِ اَلرِّضَا عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ قَالَ : مَرَّ عَلِیُّ بْنُ اَلْحُسَیْنِ عَلَیْهِمَا اَلسَّلاَمُ بِرَجُلٍ وَ هُوَ یَدْعُو اَللَّهَ أَنْ یَرْزُقَهُ اَلصَّبْرَ فَقَالَ أَلاَ لاَ تَقُلْ هَذَا وَ لَکِنْ سَلِ اَللَّهَ اَلْعَافِیَةَ وَ اَلشُّکْرَ عَلَى اَلْعَافِیَةِ فَإِنَّ اَلشُّکْرَ عَلَى اَلْعَافِیَةِ خَیْرٌ مِنَ اَلصَّبْرِ عَلَى اَلْبَلاَءِ کَانَ دُعَاءُ اَلنَّبِیِّ اَللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ اَلْعَافِیَةَ وَ اَلشُّکْرَ عَلَى اَلْعَافِیَةِ فِی اَلدُّنْیَا وَ اَلْآخِرَةِ .
امام رضا علیه السّلام فرمود:حضرت سجاد علیه السّلام به مردى برخورد که دعا مى کرد،خدا به او صبر دهد،حضرت فرمود:این گونه نگو،بلکه از خدا سلامتى و توفیق شکر بر سلامتى بخواه،زیرا شکر بر سلامت بهتر از صبر بر گرفتارى است،پیامبر خدا این گونه دعا مى فرمود:«خدایا من از تو سلامت و شکر بر سلامت مى طلبم،و سلامت کامل در دنیا و آخرت». مشکاة الأنوار فی غرر الأخبار، ج 1، ص 547
دعایی جامع تر آموزش پیامبر به ابوذر
اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ الْأَمْنَ وَ الْإِیمَانَ بِکَ وَ التَّصْدِیقَ بِنَبِیِّکَ وَ الْعَافِیَةَ مِنْ جَمِیعِ الْبَلَاءِ وَ الشُّکْرَ عَلَی الْعَافِیَةِ وَ الْغِنَی عَنْ شِرَارِ النَّاسِ
- در واکاوی دقیق تر مفهوم عافیت چنین به نظر می رسد که اگر از مفهوم عافیت تعبیر به سبک زندگی کنیم بیراهه نرفته ایم (روش های زندگی سالم و حیات طیبه)
*صلوات رمز عبور پذیرش دعا
توضیح دو نکته
1-نظام هستی نظام اسباب و علل (اسباب و علل مادی و اسباب و علل فرامادی)
عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ أَنَّهُ قَالَ: أَبَى اَللَّهُ أَنْ یُجْرِیَ اَلْأَشْیَاءَ إِلاَّ بِأَسْبَابٍ فَجَعَلَ لِکُلِّ شَیْءٍ سَبَباً وَ جَعَلَ لِکُلِّ سَبَبٍ شَرْحاً وَ جَعَلَ لِکُلِّ شَرْحٍ عِلْماً وَ جَعَلَ لِکُلِّ عِلْمٍ بَاباً نَاطِقاً عَرَفَهُ مَنْ عَرَفَهُ وَ جَهِلَهُ مَنْ جَهِلَهُ ذَاکَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ نَحْنُ . ( الکافی , جلد 1 , صفحه 183)
امام صادق علیه السّلام فرمود:خداوند خوددارى مى‌کند از اینکه هر کارى را بدون اسباب انجام دهدى و براى هرچیز سببى و براى هر سببى گشایشى و براى هر گشایشى دانشى و براى هر دانشى باب گویائى قرار داده است، هرکس آنرا شناخت خوب شناخته و هرکس آنرا نشناخت بد کارى نموده است.بدانید که آن،رسول خدا و ما هستیم.
توضیح:هرچند خداوند قادر است که کارها را بدون علت و اسباب انجام دهد مانند تولد عیسى و گلستان شدن آتش بر ابراهیم ولى بطورکلى کارها را براساس علت و معلول و مقررات انجام مى‌دهد.خداوند براى شناخت خود راهى قرار داده که از طریق پیامبر است سپس امامان معصوم‌اند که مفسر و مبین قرآن هستند مانند آنکه زندیقى از امام صادق علیه السّلام پرسید:آیا خداوند مى‌تواند شترى را از سوراخ سوزن خارج سازد یا آنکه سنگى را بیافریند که خودش نتواند بلندش کند؟باید توجه داشت که خداوند با آنکه قادر و تواناست ولى کار محال و غیر معقول انجام نمى‌دهد بدیهى است که از نظر علمى تمام کارهاى خداوند براساس قانون نظام طبیعت و علت و معلول صورت خواهد گرفت.
*از این احادیث قاعده«جریان اشیاء به وسیله اسباب» فهمیده می‌شود. قاعده‌ای که بیانگر یک امر کلی الهی است و آن بیانگر این مطلب است که خداوند نمی‌خواهد هر کاری را از راه اعجاز و معجزه به انجام برساند. بلکه برای هر چیزی یک خاصیتی قرار داده که به طور طبیعی وظیفه و نقش خود را به ایفا می‌کنند. مثلاً به طور طبیعی چاقو، شیمشیر و اشیاء برنده میبُرد و اینکه انتظار داشته باشیم مثلاً در قضیه به شهادت رساندن امام علی و امام حسین(علیهم‌السلام) نیز به مانند امتحان حضرت ابراهیم و به قربانگاه بردن حضرت اسماعیل، شمشیر اثر نکند؛ خداوند از این کار ابا داشته و کارها را جز در موارد خاص و استثنایی از حالت طبیعی آن خارج نمی‌سازد.
فایل صوتی جلسات را می توانید در کانال قرآنی رحیق با نشانی
http://eitaa.com/joinchat/2952462340C122a5e4f44
با هشتگ#آوای_زندگی بیابید و گوش کنید
@rahighemakhtoom
