ضرورت ترویج فرهنگ تشکل های مردمی یاوران نماز

یاوران نماز؛ چشمه هایی جوشان برای سبز نگهداشتن درخت تناور نماز

خبرگزاری شبستان: معاون فرهنگی آموزشی و پژوهشی ستاد اقامه نماز با ذکر شاخصه های اعتقادی و اجرایی یاوران نماز گفت: یاوران نماز باید چون چشمه های جوشان پیوسته و مستمر آب گوارا به جوی ها سرازیر کنند و همواره درخت تناور نماز را در جامعه سبز نگهدارند.

سید محمد عبداللهی معاون فرهنگی آموزشی و پژوهشی ستاد اقامه نماز در گفت و گو با خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاری شبستان با بیان داستانی کوتاه به ادامه بحثی تحت عنوان "در مسیر اشاعه نماز شرط اول؛ قدم آن است که عاشق باشی" پرداخت و گفت: آورده اند:" که موشی و شتری طریق رفاقت پیش گرفتند و موش پیشاپیش شتر حرکت می کرد و افسار و لگام شتر در دست گرفته و پیش می رفت و شتر نیز به آرامی از پی او می رفت تا به نهری رسیدند که آب زیادی داشت. شتر به همراهش گفت پس چرا نمی روی؟! موش گفت نمی توانم از نهر بگذرم. شتر گفت اما همه نهر یک زانو بیشتر آب ندارد. موش گفت میان زانوی تو و زانوی من تفاوت بسیار است. شتر گفت حال که چنین است: برو و راهبری موشانی چون خود کن.!"

وی با این مقدمه اشاره کرد: در گفتگوی پیشین از ساز و کارهای ورود به عرصه سهل و ممتنع فعالیت های فرهنگی به ویژه در تشکل ها و گروههای مردمی سخن به میان آمد و بر اساس تجربه های موجود، نظر بر آن شد که یاد بگیریم صاحبان فکر، انگیزه و توکل کسانی هستند که منتظر فرصت ها نمی نشینند، بلکه فرصت ها را می سازند.

معاون فرهنگی آموزشی و پژوهشی ستاد اقامه نماز در خصوص شاخصه های وجودی و اعتقادی یاوران نماز بیان کرد: عرصه های ساماندهی، توانمندی و مهارت افزایی گروه های یاوران نماز و از همه مهمتر محتوا سازی و تولید محتوای روزآمد وکاربردی برای آنان و تعریف برنامه های متناسب برای اجرا در کوتاه مدت و بلند مدت به افرادی نیاز دارد که توانسته باشند برخی شاخص های ویژه را در خود پرورش داده باشند.

وی در توصیف این شاخص ها بیان کرد: برخورداری از "همت جهاد گونه" و "اخلاص در انگیزه" از اهم ویژگی های یاوران نماز باید باشد و از سوی دیگر این عزیزان باید باورمند به کارکردهای اقامه نماز در فرایند رشد فردی و اجتماعی باشند تا بتوانند با قوت بیشتری در این مسیر حرکت کنند.

وی در ادامه شاخصه های یاوران نماز بیان کرد: "واقع بین بودن" و آگاه به نیازهای انگیزشی، شناختی و معرفتی مخاطبان سوی دیگر شاخصه های یاوران نماز است که بر اساس تجربه این عزیزان قابل احصاء است و یاوران نماز همچنین باید آگاه به رسالت های ذاتی تشکل ها و موسسه های مردم نهاد و گروه های مردمی برای تناسب سازی برنامه های اقامه نماز با ماموریت و اهداف تشکل و گروه باشند.

عبدالهی در ادامه خاطر نشان کرد: آگاه و بصیر بودن نسبت به مسائل اساسی و شبهات مطرح شده در باره نماز با ابعاد گوناگون آن و شناخت پادزهرهای تبیینی و اقناعی این شبهات وجه دیگری از شاخصه های مورد نیاز در مقوله یاوران نماز می باشد و از سوی دیگر کسی که بخواهد در امر نماز فعالیت سازنده و کیفی داشته باشد بایستی آگاه و بصیر به اهداف و روش ها و ساز و کارهای جبهه معاند انقلاب اسلامی در فضای سایبری و دیگر رسانه ها باشد.

وی در باب اهمیت اشاعه نماز و تقویت شاخصه های وجودی افراد در خصوص این مبحث عنوان کرد: برخورداری از مهارت و توانمندی در ایجاد شبکه اجتماعی فراگیر با تعامل مستمر از میان گروهها وتشکلهایی که حوزه خدمات فرهنگی آنان نزدیک به هم یا همسان است، بسیار احساس می شود و بایستی با آگاهی نسبت به ساز و کارهای هم افزایی شبکه اجتماعی یاوران نماز، برای ایجاد یک جریان فرهنگی پویا و کارآمد در نهادینه سازی فرهنگ اقامه نماز استفاده کرد.

معاون فرهنگی آموزشی و پژوهشی ستاد اقامه نماز در نهایت در تبیین شاخصه های یاوران نماز تصریح کرد: برخوردار از شرح صدر و دیدگاه فرا بخشی برای به کارگیری ظرفیت و امکانات دستگاهها و نهاد های عام المنفعه در جهت تقویت مادی و معنوی گروههای یاوران نماز محلی در بحث اشاعه نماز بسیار حائز اهمیت می باشد که این شاخصه نیاز به تقویت اساسی دارد.

وی اضافه کرد: با نگاهی اجمالی به شاخص های بالا این دیدگاه قوت می گیرد که برداشتن گام هایی اولیه باورنمازان نماز یاور علیرغم برخی دیدگاهها چندان هم آسان نیست. مگر این که به گام های نخستین طرح یعنی شناسایی مخاطبان علاقه مند و ثبت نام اولیه و آموزش های عمومی نماز شناسی در قالب دوره های کوتاه مدت چند ساعته و نشست ها و گفتمان های چهره به چهره بسنده کنیم!

عبدالهی گفت: بر این اساس به نظر بنده ایجاد هسته های استانی یاوران نماز نیز به تنهایی نمی تواند گام بلندی در راه انداختن جریان فرهنگی اقامه نماز در جامعه باشد و به همین جهت برای تقویت گام های نخستین در مسیر اشاعه نماز نیاز به پیش درآمدهایی است که بایستی مورد توجه قرار گیرد.

وی اشاره کرد: به نظر می رسد اعضای هسته ی اولیه یا همان هسته های استانی باید پس از انجام فراخوان ستاد های اقامه نماز استان ها به طور داوطلبانه اعلام همکاری کنند. هیئت های عزاداری اباعبدالله الحسین (علیه السلام) و مراسم اعیاد و جشن های مذهبی می تواند الگوی مناسبی باشد چنانچه با نگاه به تجارب این افراد، یاوران نماز داوطلب می توانند با دل و جان و با شناخت از سختی ها و شیرینی های کار مسئولیت تبلیغ نماز را دنبال کنند.

وی ادامه داد: یاوران نماز می توانند با برنامه ریزی، بخشی از وقت خویش را برای انجام این فعالیت ارزشی در نظر گیرند. به تجربه دریافته ایم که بسیاری از افراد کارآمد و دلسوز به دلیل اشتغالات و گرفتاری های فراوان که به صورت فرمایشی و تعارفات و یا برخورداری از جایگاه حقیقی یا حقوقی این گونه مسئولیت ها را می پذیرند! و یا به تعبیری شأن و جایگاهشان این مسئولیت ها را بر آنان تحمیل می کند!! و عملا موجب رکود و وقفه درکارها شده و حداقل فعالیتی که باید اتفاق افتد نیز صورت نمی گیرد.

وی خطاب به یاوران نماز گفت: یاوران نماز نسبت به دو ساحت فکری و اجرایی تدابیر و تمهیدات متناسب با وضعیت نماز در استان توجه و اهتمام داشته باشند. هسته ها باید چون چشمه های جوشان پیوسته و مستمر آب گوارا به جوی ها سرازیر کنند و همواره درخت تناور نماز را سبز نگهدارند.

معاون فرهنگی آموزشی و پژوهشی ستاد اقامه نماز با جمع بندی مباحث بالا و با توجه ه امکانات موجود بیان کرد: بنابر این مهمترین کارکرد هسته های مرکزی در درجه اول آن است که به مثابه اتاق فکر و در مرحله بعدی به عنوان مقر عملیات فعالیت های نمازی در گروه های مردمی، مساجد و محلات باشند و پس از شناخت ظرفیت های مردمی در حوزه کاری خویش به انتظار هسته مرکزی ننشینند، زیرا وظیفه اصلی هسته مرکزی یاوران نماز باید تعیین راهبردهای کلان ونظارت و ارزیابی بر عملکرد باشد. و انتظار تدوین و اعلام برنامه از سوی این هسته چیزی جز تعطیلی خلاقیت و ابتکار، مغفول ماندن توجه به ساز وکارهای فرهنگ بومی، و اجرایی شدن صرف به دنبال نخواهد داشت.

وی در خاتمه خاطر نشان کرد: پر واضح است که هسته های استانی و سرگروه های تحت نظر آنان باید شاخص های نه گانه اشاره شده را نیز دارا باشند و ان شاء الله به شرط حیات و توفیق در نوشتار بعدی در باره ساز و کارهای اتاق فکر و قرارگاه عملیاتی هسته های استانی یاوران نماز سخن خواهیم گفت.

گزارش تحلیلی از یک طرح(قسمت اول)

"یاد بگیریم که صاحبان فکر، انگیزه و توکل کسانی هستند که منتظر فرصت ها نمی نشینند ، بلکه فرصت ها را می سازند ."

قبل از ماه رمضان  قراری میان مدیریت یاوران نمازستاد اقامه نمازو معاونت فرهنگی اجتماعی شهرداری تهران گذاشته شد تا از 174 محله شهر تهران  به کمک معاونت های فرهنگی مناطق از میان افراد علاقه مند و آشنا با مسائل مذهبی دو سه نفری  در سراهای محلات شناسایی شوند و در باره چگونگی تشویق و ترغیب مردم محله شان به اقامه نماز، و تشکیل هسته های محلی یاوران نماز، نشست  هایی در ماه رمضان گذاشته شود. هماهنگی های سه جانبه مابین مدیریت یاوران نمازستاد مرکز،شهرداری و ستاد اقامه تهران انجام شده بود.  قرار شد نشست ها شکل و روش کلاسی و آموزشی ، توجیهی داشته باشد.

توفیق الهی رفیق راهم بود تا در این مسیر چیزهایی یاد بگیرم و چیزهایی که اندوخته بودم را به مخاطبان این طرح مبارک منتقل کنم. بی نهایت صاحب نعمت ها و مواهب بی شمارش را سپاس می گویم. گرچه به گفته سعدی (ره):

از دست و زبان که برآید

کزعهده شکرش به درآید

بنده همان به که  زتقصیر خویش

عذر به درگاه خدای آورد

ور نه سزاوار خداوندیش کس نتواند که به جای آورد.

طبیعی است که هر طرح  نویی فراز و فرودهایی دارد و علیرغم هدف گذاری ها و هماهنگی ها همه چیز مطابق میل برنامه ریزان پیش نمی رود. مرد راه باید بود و استقامت باید ورزید. و از روزنه ای کوچک دنیایی بزرگ را باید دید.

یکی دوروز اول آمدن افراد رونقی نداشت . با ید زاویه دید را تغییر دهیم .بارها در کلاس های نمازشناسی حدیث نفس کرده بودم ، به چیزی که قابل رصد و نمایش هیچ  دوربین و بولتن و گزارشی نیست فکرکنیم. و آن"اخلاص" بود. و اندیشهی شمار و کم و بیش آدم ها می توانست پای عزممان را سست و فلج نماید.

شرط اول قدم آن است که عاشق باشی

نمی دانیم کی و چگونه باید یاد بگیریم که کار فرهنگی در حوزه دین، همت و ساز و کار پیامبرانه طلب می کند. از همه آنچه خوانده ایم و اهل معرفت برایمان از سیره پیامبر و جانشینانشان گفته اند چنین می فهمیم که در آغاز رسالت رسولان و اوصیاء حضورشان در تشکل ها و گروههای مردمی با دعوت از سوی گروهها و احزاب و مجامع همراه نبوده است بلکه درست برعکس ، آنان با حضور رسولان الهی چندان موافق هم نبوده اند که در بسیاری موارد مخالف هم بوده اند.!

اما رسولان ، لب به شکوه نمی گشودند و با رفتاری حکمت آمیز که همواره همراه با استدلال و معرفی مشفقانه خود و هدفشان بود در لایه لایه روح و جان مردمان نفوذ می کردند و به آرامی و تدریج قله های صعب و دشوار اندیشهو دل آدمیان را تسخیر می کردند.

بنابر این درابتدای کار کمیت ها را  نمی بایست موفقیت بدانیم. و شمار و بی شمار خوشحال و بدحالمان کند. اصلا یاوران نماز"حال" را باید در انجام وظیفه درست و به موقع و بی توقع جستجو کنند.

برنامه ریزان و مجریان اقامه نمازباید به خوبی دریابند جنس کار با تشکل های مردمی تفاوتی ماهوی با کار در سیستم های اجرایی رسمی دارد. معمولا ورود ما به دستگاههای دولتی همواره  یا در موارد بسیاری با دعوت و آمادگی آنان همراه است . اقتضای کار رسمی و سازمانی این است که سخنران و موضوع سخنو هدف حضور را از پیش می دانند.سلسله مراتب اداری امور را به راحتی پیش می برد.  به نظر می رسد در چنین فضایی کار چندان دشوار نیست.

 اما در این طرح تقریبا مخاطبان اصلی، ما را نمی شناختند  و دقیقا نمی دانستند از کجا آمده ایم . حتی فکر می کردند ما آدم شهرداری هستیم. باید خودمان و هدفمان را معرفی می کردیم. و چه بسا  در مواردی دنبال کلاس درس و سالن و تریبون و میکروفن و ابزار هم خودمان می گشتیم . اما الحق و الانصاف این کجا و کار بچه های جهادی در کهنوج کرمان و نهبندان بیرجند و بشاگرد بندر عباس کجا! صفر هم به حساب نمی آییم.

لذت کار یاوران نمازآن است که بی دعوت نامه و به دور از تشریفات و تجملات و سلام و صلوات های مرسوم و متداول و نام ونشان ها خود، به سوی گروههای مردمی حرکت کنند و بگویند، ما آمدیم. چه لذتی دارد چشیدن مزه فعالیت های بدون تشریفات و تجملات. و شاید یک برداشت فهم صحیح از مدیریت جهادی همین باشد.

و صد البته این گونه فعالیت ها چندان آسان و مورد اقبال بسیاری از ما که به امور اداری خو گرفته ایم نیست .نویسنده بر این باور است که ستاد مرکزی اقامه نمازبرای همه گیر شدن این نهضت و حرکت جهادی باید نمونه های عملی زیادی را در معرض استان ها قرار دهد. و گام به گام باآنان همراه شود. وبرای همراهی مستمر با استان ها نشست های چالشی یک ضرورت انکار ناپذیر است.

نویسنده به عنوان کارشناسی که در زمان بسیار کوتاهی با مدیرانو مجریان طرح همراه بوده است داوری درباره موفقیت طرح را منطقی نمی داند. اما پرسش ها ،گفتگوها و ایده های مخاطبان که معمولا پس از پایان کلاس مطرح می شد حکایت از ضرورت اجرای طرح و درستی آن داشت.

 آیا کلاس ها بازهم برگزار می شود.

-چه کنیم تا فرزندانمان با نمازمانوس شوند

- اشکال این طرح ها و کلاس ها این است که مقطعی و موسمی است.

- چه جوری با ستاد اقامه نمازمرتبط شویم

-خب بعد از این کلاس ما باید چه کار کنیم

-  و.....

توفیق الهی رفیقمان باشد در نوشتار بعدی ادامه گزارش تحلیلی ، سر فصل ها و محتوای آموزشی طرح تقدیم خوانندگان ارجمند می شود. به حول اللهو قوته