سبک شمردن نماز یعنی چه؟

در سخنان پیشوایان معصوم بارها و بارها با جملات و بیانات گوناگون نمازگزاران را از سبک شمردن نماز بر حذر داشته اند. تا جایی که سبک شمردگان نماز را از خود ندانسته اند. ویا در رویارویی با یاران خویش آنان را از سستی و سهل انگاری در انجام فریضه نماز نهی کرده اند. و آن را موجب فقر ونابسامانی زندگی مادی دانسته اند.و در تعبیری شدید سبک شمردن نماز را از موجبات قهر و قطع رابطه با اولیاء الهی و اهل بیت پیامیر صلی الله علیه و آله به شمار آورده اند.

پیش از آن که موارد سبک شمردن نماز را با استفاده از آموزه های اسلام به عزیزان نمازگزار که به حفظ جایگاه خویش در حضور حضرت حق علاقه مند هستند نمونه ای از روایات اسلامی را تقدیم می کنم.

قالَ محمد بن علی الباقر (علیه السلام): لا تَتَهاوَنْ بَصَلاتِکَ، فَإنَّ النَّبیَّ (صلى الله علیه وآله وسلم) قالَ عِنْدَ مَوْتِهِ: لَیْسَ مِنّى مَنِ اسْتَخَفَّ بِصَلاتِهِ، لَیْسَ مِنّى، مَنْ شَرِبَ مُسْکِراً، لا یَرِدُ عَلَىّ الْحَوْضَ، لا وَ اللهِ."وسائل الشّیعة: ج 4، ص 23، ح 4413 ."

نسبت به نماز بى اعتنا مباش و آن را سبک و ناچیز مشمار، همانا که پیامبر خدا هنگام وفات خود فرمود: هرکس نماز را سبک شمارد و یا مسکرات بنوشد از ـ امّت ـ من نیست و بر حوض کوثر وارد نخواهد شد.

*****

قال جعفربن محمد الصادق(علیه السلام): لاینال شفاعتنا من استخف الصلاه." حمد بن محمد بن خالد البرقی، المحاسن، ج 1، ص 80،"

شفاعت ما به کسی که نماز را سبک بشمارد، نمی رسد

*****

قال رسول الله( صلی الله علیه و آله و سلم ) من تهاون بصلاته من الرجال و النساء ابتلاه الله بخمس عشره خصله ... و کل عمل یعمله لا یؤجر علیه و لا یرتفع دعاؤه إلى السماء." بحار الانوار، 80/21."

هر کس به نمازش بی توجه باشد و در برابر اعمالش پاداش درخور نمی یابد، دعایش به آسمان راه نمی‏یابدو مشمول دعای خیر صالحین نخواهد بود.

*****

امام صادق(ع)فرمود: نماز گزاری که نمازش را سبک بشمارد وقتی از قبرش خارج شود خداوند ملکی را بر وی موّکل می‏گرداند که او را بر عرصه ی قیامت وارونه بر زمین می‏کشد و مردم به او نگاه می‏کنند و با شدت و سخت‏گیری مورد محاسبه قرار می‏گیرد." بحارالانوار، 80/22."

*****

امام صادق(علیه السلام) می‏فرمایند:إِذَا قَامَ الْعَبْدُ فِی الصَّلَاهِ فَخَفَّفَ صَلَاتَهُ قَالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى لِمَلَائِکَتِهِ أَمَا تَرَوْنَ إِلَى عَبْدِی کَأَنَّهُ یَرَى أَنَّ قَضَاءَ حَوَائِجِهِ بِیَدِ غَیْرِی أَمَا یَعْلَمُ أَنَّ قَضَاءَ حَوَائِجِهِ بِیَدِی (شیخ کلینی، کافی، ج3، ص269، دارالحدیث، چاپ اول، قم،1429ق.)

وقتی بنده‏ای نماز خود را با عجله و شتاب به پایان می‏برد و آن را کوتاه می‏کند خدا به ملائکه می‏فرماید: آیا نمی‏بینید بندهی من چگونه نماز خود را کوتاه می‏کند گویا می‏پندارد که بر آوردن حوائجش به دست غیر من است (که اینگونه عجله می‏کند.) آیا نمی داند برآوردن حوائجش به دست من است.

*****

امام صادق ـ علیه السلام ـ در بیان معیاری برای شناسایی افرادی که با آن حضرت پیوند مکتبی دارند چنین می‏فرمایند: اِمتَحِنُوا شِیعَتَنا عِندَ مواقیت الصلوه کیف محافظتهم علیها.

( محمد بن الحسن الحر العاملی، وسایل الشیعه، ج4، ص 114، دار التراث العربی، بیروت، 1391 ق.)

شیعیان ما را از دقت آنان در انجام به موقع نمازها شناسایی کنید.

و اما معنای سبک شمردن نماز

فردی را درنظر بگیرید که غذای سالم، بسیار لذیذ و سرشار از مواد غنی پروتئینی را در مقوا و کارتنی بریزد و جلوی مهمان عزیزش قرار دهد. این رفتار در دیدگاه خردمندان چگونه است ؟! فرض کنید نمازگزاری که حمد و سوره را صحیح و زیبا بخواند اما لباسش کثیف و آلوده باشد. دهانش بوی سیر و پیاز بدهد و با این وضعیت با خدا به گفتگو و مناجات بپردازد! این کار تهاون است. به عبارت ساده تر نوعی توهین به شمار می آید.

نمونه هایی از سبک شمردن نماز

1-    1-  اینکه نمازگزار اهمیت و جایگاه نماز را نداند و برای دانستن آن وقت نگذارد و هزینه نکند.

2-    2-  بی توجهی به انجام فریضه نورانی نماز در اول وقت

3-    3-  این که نماز را تند بخوانیم و برای تمام کردن آن شتاب کنیم

مردی در حضور امیر المؤمنین(ع)نماز خود را با شتاب به جا می‏آورد. حضرت نگاهی به او کرده و فرمود: چند وقت است اینگونه نماز می‏خوانی؟ او گفت: مدت هاست. حضرت فرمود: مَثَل تو نزد خداوند مثل کلاغی است (که منقار بر زمین می‏کوبد. سجده تو خضوع در برابر خدا نیست. منقار به زمین کوبیدن است) اگر اینگونه بمیری بر غیر ملت و دین پیامبر اکرم، مرده‏ای. سپس حضرت در مورد کم گذاشتن در نماز فرمود: به درستی که دزدترین مردم کسی است که از نمازش بدزدد. "بحارالانوار، 84/242."

سریع خواندن نماز و تبدیل این عبادت به عادتی که همچون عمل ماشین نویسی بدون توجه به معانی و بدون رعایت خشوع و طمأنینه انجام گیرد از نشانه‏های دیگر بی توجهی به نماز است.
استاد شهید مرتضی مطهری در این باره می گوید:
"به اعتقاد روانشناسان:یک کار همین قدر که برای انسان عادت شد، دو خاصیّت متضاد در آن به وجود می‏آید. هر چه که بر عادت بودنش افزوده شود و تمرین انسان زیادتر گردد، کار، سهلتر و ساده‏تر انجام می‏شود). یک ماشین نویس که به ماشین نویسی عادت می‏کند، هر چه بیشتر عادت می‏کند، از توجهش کاسته می‏شود. یعنی از اینکه این عمل او یک عمل ارادی و از روی توجّه باشد کاسته می‏شود و به یک عمل غیر ارادی نزدیکتر می‏گردد. خاصیّت عادت این است. اینکه در اسلام به مسألهی نیّت تا این اندازه توجّه شده، برای جلوگیری از این است که عبادت‏ها آن چنان عادت نشود که به واسطه ی عادت، به یک کار طبیعی و غیر ارادی و غیر فکری و غیر هدفی و کار بدون توّجه که هدف درک نشود و فقط به پیکر عمل توجه گردد تبدیل شود.
این‏ها چیزهایی است که ما تنها در نماز اسلامی به دست می‏آوریم و متوّجه می‏شویم که بسیاری از برنامه‏های تربیتی به وسیله این عبادت و در پیکر این عبادت پیاده می‏شود، گذشته از اینکه خود این عمل، پرورش عشق و محبّت خدا و معنویّت در انسان است، که این روح عبادت است."( شهید مرتضی مطهری(ره)، تعلیم و تربیت در اسلام، ص197، قم انتشارات صدرا.)

4-   4-  با هر لباسی به نماز ایستادن و نماز خواندن

5-     5-به خاطر امور بی اهمیت از نماز کم گذاشتن و آن را به تاخیر انداختن

پیامبر اکرم(ص) خطاب به حضرت علی(ع)می‏فرمایند:
«فی تأخیرِها مِن غَیرِ عِلّهٍ غَضَبُ اللّه عزوجل»(بحار الانوار، ج2، ص154.)

      تأخیر نماز از اول وقت بدون دلیل، موجب غضب خداوند متعال می‏گردد.

برخی از مردان خدا توصیه می کردند به کار بگوییم نماز دارم نه به نماز بگوییم کار دارم! 

6-      6- قضا شدن مستمر نماز صبح و اهمیت ندادن به نماز صبح

7-     7- کوتاهی کردن در خواندن نمازهای قضا شده

8-     8- بی توجهی به یاد گرفتن احکام و آداب نماز که در بسیاری از موارد موجب اشتباه خواندن آن می شود.

9-     9-بی توجهی به فضا سازی برای ورود به نماز از قبیل بی مقدمه و بی توجه به اذان و اقامه و...شروع به نماز خواندن که یکی از عوامل مهم حواس پرتی در نماز هم می باشد.

در روایتی از پیامبر عزیز اسلام می خوانیم : ""کسی که وضوی نماز را تا وقت اذان به تأخیر اندازد او به نماز بی اعتنایی کرده است."" آری کسی که به کاری اهمیت می‏دهد، قبل از رسیدن وقت آن، مقدمات آن را فراهم می‏کند. کدام ملاقات و میهمانی است که وقت آن فرا رسیده باشد و ما هنوز در فکر پوشیدن لباس و یا آماده کردن شرایط آن باشیم؟!

بی توجه به آداب نماز به هنگامی که تنها و در خلوت نماز می خوانیم.(گویا برخی نمازخوانی را وسیله خودنمایی و اشتهار به دین داری می دانند. پناه بر خدا از نفس شیطانی و خود شیطان)

پیامبر اکرم (ص) در روایتی چنین می‏فرماید: «من احسن صَلَوتَهُ حین یَراهُ النّاسُ و أَساءَها حینَ یَخلُوا فتلک استهانهٌ»(محدث نورى، مستدرک الوسائل، ج3، 26، مؤسسه آل البیت علیهم السلام قم، 1408 ه.ق.) یعنی: «آن کس که در مقابل مردم با دقت نماز بخواند و در خلوت بدون دقت نماز گزارد به نماز بی اعتنایی کرده است».

10-با وجود نزدیک بودن مسجد و نماز جماعت ، نماز را درخانه و تنها بخوانیم.

11- شما هم با توجه به روایات می توانید بر این فهرست بیفزایید .

شهادت جانسوز پنجمین پیشوای شیعیان حضرت امام محمد باقر علیه السلام را تسلیت عرض می کنم.

ما مفتخریم که باقر العلوم بالاترین شخصیت تاریخ است و کسی جز خدای تعالی و رسول صلی الله علیه و آله و ائمه معصومین علیهم السلام مقام اورا درک نکرده و نتوانند درک کرد،از ماست.(وصیتنامه سیاسی الهی امام خمینی)

امام محمد باقر پنجمین پیشوای شیعه پایه گذار علوم اسلامی است و مفهوم «باقر» طبق آنچه نویسنده لغتنامه لسان العرب گفته است به معنای شکافنده علم و کشف واقعیت و حقیقت علم است . از آنجا به ایشان باقر گفته شده است که پایه علوم اسلامی را شناخت و فروع و شاخه مختلف آن را درک کرد.و در گسترش و پیشرفت علم بسیار تاثیر گذار بود. ویکی از مهمترین ویژگی های امام محمد باقر آن است که ایشان پایگذار انقلاب فرهنگی شیعه محسوب می شوند.

ناگفته نماند بنابر روایات اسلامی لقب«باقر» از سوی رسول اکرم صلی الله علیه و آله به ایشان داده شده است.

نگاهی به چند روایات از امام باقر علیه السلام در موضوع نماز

الصلاة عمود الدین ، مثلها کمثل عمود الفسطاط اذا ثبت العمود ثبتت الاوتاد الاطناب و اذا مال العمود و انکسر لم یثبت وتد و لاطنب (بحارالانوار، ج 82، ص 218.میزان الحکمه ، ج 5، ص 369 ) 

نماز ستون دین است ، مثل نماز همانند عمود و ستون خیمه است که هرگاه ستون ثابت باشد طنابها و میخها و پرده آن ثابت است .هنگامى که ستون آن کج و شکسته شود هیچ کدام از آنها استوار نمى ماند  .

نکته ها:

1-     امام برای معرفی نماز به بیان مثال و تشبیه می پردازند و جایگاه نماز در مجموعه آموزه های اسلامی را مانند وجود ستون برای ساختمان می دانند.و قوام و استحکام بنای دین را در اقامه نماز می دانند.

2-     نقطه مرکزی گرایش به نماز نگرش توحیدی نمازگزار است . روح حاکم بر مجموعه دین شناخت و باور آفریدگار و مهمتر ارتباط مستمر و سازنده با خداوند در همه حوزه های زندگی است . و بنابر این روایت نمازکه جلوه گاه ارتباط با پروردگار عالم است روح قالب و کالبد دین در همه اجزاء اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی است.

3-     یکی از روش های در تبیین و ساده سازی مفاهیم معنوی و دینی استفاده از تمثیل و تشبیه است .

4-     عدم اهتمام و جدیت به اقامه نماز از سوی اشخاص و نهادهای اثرگذار موجب آسیب به ابعاد گوناگون روابط فرد و جامعه می گردد.

*****

انّ اوّل ما یحاسب به العبد الصّلاة فان قبلت قبل ما سواها (الکافی، ج 3، ص 268، ح 4.)

ولین چیزی که(در روز قیامت) از بنده مورد حساب رسی قرار می گیرد، نماز است. اگر نماز پذیرفته شود، مابقی (اعمال) نیز پذیرفته می شود.

تکته ها:

1-     تمام رفتار و کردار انسان ها مورد ارزیابی و سنجش الهی قرارمی گیرد.(در عالم نظام ارزیابی و به دنبال آن سنجش و حسابرسی وجود دارد).

2-     برخی رفتار ها و کردار ها با توجه به جایگاه و اهمیت آن ها در انسان سازی و یا تباه کردن ادمیت انسان ، داور هستی اول به سراغ آنها می رود. اعمالی که در حقیقت در برائت یا مجرمیت فرد نقش پایه و اساسی دارند.

3-     رتبه ها و جایگاههای اعتباری افراد که قراردادهای دنیایی و برای سامان زندگی این جهانی هستند در عبور سالم فرد به زندگی ابدی و جاودانه کمترین تاثیر را ندارند. چون مهندس و پزشک و حجت الاسلام و معمار و بازاری ومعلم و فوق لیسانس و دکتر در آنجا کاربردی ندارد. باید برای ورود به کشور همسایه گذرنامه و ویزای عبور داشت . و نماز جواز عبور به کشور رضوان الهی و همجواری با خداوند است.

4-     از این که نماز نخستین عمل و رفتار و باور مورد سوال و بارزپرسی در مراحل عبور به عالم برزخ و قیامت است دانسته می شود که از جایگاه و اهمیت خاصی در مجموعه آموزه های دینی قرار دارد.

*****

اَلصَّلاةُ تَثِبیتٌ لِلإخلاص، تَنزیهٌ عَنِ الکِبر(الأمالى، طوسى، ص 296)

نماز موجب استوارى اخلاص و دورى از کبر است.

نکته ها:

1-     بیان کارکردها و آثار نماز در عرصه های مختلف موجب گرایش افراد به آن می گردد.

2-     یکی از بیماری های اخلاقی جوامع که موجب سقوط اعتماد افراد به یکدیگر می شود و سرمایه های اجتماعی را به تاراج می برد تظاهر و نفاق و دورویی، خودخواهی و خود بزرگ بینی های دروغین است. امام باقر علیه السلام راه درمان این بیماری های کاهنده روح و اخلاقی را در اقامه نماز می دانند.

برای پاکیزگی روح و جان آدمی از آلودگی های اخلاقی باید در نهر جاری و همیشه زلال نماز خودرا شستشو کنیم.

3-     نماز با شرائط و آداب موجب تقویت انگیزه و نیت خالصانه و الهی در همه عرصه های زندگی می شود

نمازگزاری که بدون نیت الهی نمازش باطل است با تمرین مکرر و متناوب آن توانمند می شود تا بی منت و تظاهر دست افتاده ای بگیرد و نیازمندی را برخوردار سازد و گره از مشکل مردم پیرامونش بگشاید.

*****

لاتتهاون بصلاتک !فانّ النّبیّ (ص) قال عند موته :لیس منّی من استخفّ بصلاته

(لکافی،ثقه الاسلام کلینی ج 3 ،ص،269،حدیث 7)

در امر نمازت سستی مکن،زیرا پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله )در آخرین لحظات عمر شریف خود فرمود:از من نیست کسی که نماز را سبک شمارد.

نکته ها:

1-     برای پرهیز از سستی و تنبلی در انجام مسئولیت ها باید عوامل و علل آن را پیدا کنیم به نظر می رسد شناخت ناکافی و ناقص از چرایی نماز، آثار و اسرار و کارکردهای دنیوی و اخروی و غفلت از پیامدهای اقامه نکردن آن و فرو رفتن در سرگرمی ها ، هوس مداری ، نبودن انگیزه لازم و برخی بیماری های جسمی می تواند در این سستی نقش داشته باشد.

2-     فردی که در ایجاد ارتباط با خالق و پروردگار خویش سستی می کند چگونه می توان انتظارداشت مسئولیت پذیر در حوزه روابط اجتماعی باشد. او که در انجام مسئولیت های دینی سستی می کند و پایبند به ایفای نقش دینی نیست چگونه می توان اورا امین دانست و به او اعتماد کرد. !(دقت کنید)

3-     یکی از مصادیق تهاون صلات همت نکردن به اقامه نماز در اول وقت است. و بجاآوردن نماز در غیر وقت آن توهین به نماز محسوب می شود(نمازگزار می نگرد در چه مواردی به او اجازه داده شده نماز را به تاخیر اندازد.)

4-     اقامه نماز موجب می شود نماز گزار مورد لطف و مهر پیامبر قرار گیرد. نماز را روشنی چشم خود می دانست. می گفت گرسنه و تشنه از نان و آب سیر می شود و من هرگز از نماز سیر نمی شوم.

5-     معمولا افراد در آخرین لحظات عمر خود مهمترین ها را به بازماندگان توصیه و سفارش می کنند .از این که رسول الهی در واپسین لحظات زندگی صادقانه وشفاف سبک کنندگان نماز را از خود نمی داند دلیل بر اهمیت نماز از دیدگاه ایشان و جایگاه کلیدی نماز درمجموعه دین است.

6-     اقامه نماز اول وقت موجب خشنودی پیام آور حق حضرت محمد صلی الله علیه و آله است.

 ضرورت ترویج فرهنگ تشکل های مردمی یاوران نماز

یاوران نماز؛ چشمه هایی جوشان برای سبز نگهداشتن درخت تناور نماز

خبرگزاری شبستان: معاون فرهنگی آموزشی و پژوهشی ستاد اقامه نماز با ذکر شاخصه های اعتقادی و اجرایی یاوران نماز گفت: یاوران نماز باید چون چشمه های جوشان پیوسته و مستمر آب گوارا به جوی ها سرازیر کنند و همواره درخت تناور نماز را در جامعه سبز نگهدارند.

سید محمد عبداللهی معاون فرهنگی آموزشی و پژوهشی ستاد اقامه نماز در گفت و گو با خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاری شبستان با بیان داستانی کوتاه به ادامه بحثی تحت عنوان "در مسیر اشاعه نماز شرط اول؛ قدم آن است که عاشق باشی" پرداخت و گفت: آورده اند:" که موشی و شتری طریق رفاقت پیش گرفتند و موش پیشاپیش شتر حرکت می کرد و افسار و لگام شتر در دست گرفته و پیش می رفت و شتر نیز به آرامی از پی او می رفت تا به نهری رسیدند که آب زیادی داشت. شتر به همراهش گفت پس چرا نمی روی؟! موش گفت نمی توانم از نهر بگذرم. شتر گفت اما همه نهر یک زانو بیشتر آب ندارد. موش گفت میان زانوی تو و زانوی من تفاوت بسیار است. شتر گفت حال که چنین است: برو و راهبری موشانی چون خود کن.!"

وی با این مقدمه اشاره کرد: در گفتگوی پیشین از ساز و کارهای ورود به عرصه سهل و ممتنع فعالیت های فرهنگی به ویژه در تشکل ها و گروههای مردمی سخن به میان آمد و بر اساس تجربه های موجود، نظر بر آن شد که یاد بگیریم صاحبان فکر، انگیزه و توکل کسانی هستند که منتظر فرصت ها نمی نشینند، بلکه فرصت ها را می سازند.

معاون فرهنگی آموزشی و پژوهشی ستاد اقامه نماز در خصوص شاخصه های وجودی و اعتقادی یاوران نماز بیان کرد: عرصه های ساماندهی، توانمندی و مهارت افزایی گروه های یاوران نماز و از همه مهمتر محتوا سازی و تولید محتوای روزآمد وکاربردی برای آنان و تعریف برنامه های متناسب برای اجرا در کوتاه مدت و بلند مدت به افرادی نیاز دارد که توانسته باشند برخی شاخص های ویژه را در خود پرورش داده باشند.

وی در توصیف این شاخص ها بیان کرد: برخورداری از "همت جهاد گونه" و "اخلاص در انگیزه" از اهم ویژگی های یاوران نماز باید باشد و از سوی دیگر این عزیزان باید باورمند به کارکردهای اقامه نماز در فرایند رشد فردی و اجتماعی باشند تا بتوانند با قوت بیشتری در این مسیر حرکت کنند.

وی در ادامه شاخصه های یاوران نماز بیان کرد: "واقع بین بودن" و آگاه به نیازهای انگیزشی، شناختی و معرفتی مخاطبان سوی دیگر شاخصه های یاوران نماز است که بر اساس تجربه این عزیزان قابل احصاء است و یاوران نماز همچنین باید آگاه به رسالت های ذاتی تشکل ها و موسسه های مردم نهاد و گروه های مردمی برای تناسب سازی برنامه های اقامه نماز با ماموریت و اهداف تشکل و گروه باشند.

عبدالهی در ادامه خاطر نشان کرد: آگاه و بصیر بودن نسبت به مسائل اساسی و شبهات مطرح شده در باره نماز با ابعاد گوناگون آن و شناخت پادزهرهای تبیینی و اقناعی این شبهات وجه دیگری از شاخصه های مورد نیاز در مقوله یاوران نماز می باشد و از سوی دیگر کسی که بخواهد در امر نماز فعالیت سازنده و کیفی داشته باشد بایستی آگاه و بصیر به اهداف و روش ها و ساز و کارهای جبهه معاند انقلاب اسلامی در فضای سایبری و دیگر رسانه ها باشد.

وی در باب اهمیت اشاعه نماز و تقویت شاخصه های وجودی افراد در خصوص این مبحث عنوان کرد: برخورداری از مهارت و توانمندی در ایجاد شبکه اجتماعی فراگیر با تعامل مستمر از میان گروهها وتشکلهایی که حوزه خدمات فرهنگی آنان نزدیک به هم یا همسان است، بسیار احساس می شود و بایستی با آگاهی نسبت به ساز و کارهای هم افزایی شبکه اجتماعی یاوران نماز، برای ایجاد یک جریان فرهنگی پویا و کارآمد در نهادینه سازی فرهنگ اقامه نماز استفاده کرد.

معاون فرهنگی آموزشی و پژوهشی ستاد اقامه نماز در نهایت در تبیین شاخصه های یاوران نماز تصریح کرد: برخوردار از شرح صدر و دیدگاه فرا بخشی برای به کارگیری ظرفیت و امکانات دستگاهها و نهاد های عام المنفعه در جهت تقویت مادی و معنوی گروههای یاوران نماز محلی در بحث اشاعه نماز بسیار حائز اهمیت می باشد که این شاخصه نیاز به تقویت اساسی دارد.

وی اضافه کرد: با نگاهی اجمالی به شاخص های بالا این دیدگاه قوت می گیرد که برداشتن گام هایی اولیه باورنمازان نماز یاور علیرغم برخی دیدگاهها چندان هم آسان نیست. مگر این که به گام های نخستین طرح یعنی شناسایی مخاطبان علاقه مند و ثبت نام اولیه و آموزش های عمومی نماز شناسی در قالب دوره های کوتاه مدت چند ساعته و نشست ها و گفتمان های چهره به چهره بسنده کنیم!

عبدالهی گفت: بر این اساس به نظر بنده ایجاد هسته های استانی یاوران نماز نیز به تنهایی نمی تواند گام بلندی در راه انداختن جریان فرهنگی اقامه نماز در جامعه باشد و به همین جهت برای تقویت گام های نخستین در مسیر اشاعه نماز نیاز به پیش درآمدهایی است که بایستی مورد توجه قرار گیرد.

وی اشاره کرد: به نظر می رسد اعضای هسته ی اولیه یا همان هسته های استانی باید پس از انجام فراخوان ستاد های اقامه نماز استان ها به طور داوطلبانه اعلام همکاری کنند. هیئت های عزاداری اباعبدالله الحسین (علیه السلام) و مراسم اعیاد و جشن های مذهبی می تواند الگوی مناسبی باشد چنانچه با نگاه به تجارب این افراد، یاوران نماز داوطلب می توانند با دل و جان و با شناخت از سختی ها و شیرینی های کار مسئولیت تبلیغ نماز را دنبال کنند.

وی ادامه داد: یاوران نماز می توانند با برنامه ریزی، بخشی از وقت خویش را برای انجام این فعالیت ارزشی در نظر گیرند. به تجربه دریافته ایم که بسیاری از افراد کارآمد و دلسوز به دلیل اشتغالات و گرفتاری های فراوان که به صورت فرمایشی و تعارفات و یا برخورداری از جایگاه حقیقی یا حقوقی این گونه مسئولیت ها را می پذیرند! و یا به تعبیری شأن و جایگاهشان این مسئولیت ها را بر آنان تحمیل می کند!! و عملا موجب رکود و وقفه درکارها شده و حداقل فعالیتی که باید اتفاق افتد نیز صورت نمی گیرد.

وی خطاب به یاوران نماز گفت: یاوران نماز نسبت به دو ساحت فکری و اجرایی تدابیر و تمهیدات متناسب با وضعیت نماز در استان توجه و اهتمام داشته باشند. هسته ها باید چون چشمه های جوشان پیوسته و مستمر آب گوارا به جوی ها سرازیر کنند و همواره درخت تناور نماز را سبز نگهدارند.

معاون فرهنگی آموزشی و پژوهشی ستاد اقامه نماز با جمع بندی مباحث بالا و با توجه ه امکانات موجود بیان کرد: بنابر این مهمترین کارکرد هسته های مرکزی در درجه اول آن است که به مثابه اتاق فکر و در مرحله بعدی به عنوان مقر عملیات فعالیت های نمازی در گروه های مردمی، مساجد و محلات باشند و پس از شناخت ظرفیت های مردمی در حوزه کاری خویش به انتظار هسته مرکزی ننشینند، زیرا وظیفه اصلی هسته مرکزی یاوران نماز باید تعیین راهبردهای کلان ونظارت و ارزیابی بر عملکرد باشد. و انتظار تدوین و اعلام برنامه از سوی این هسته چیزی جز تعطیلی خلاقیت و ابتکار، مغفول ماندن توجه به ساز وکارهای فرهنگ بومی، و اجرایی شدن صرف به دنبال نخواهد داشت.

وی در خاتمه خاطر نشان کرد: پر واضح است که هسته های استانی و سرگروه های تحت نظر آنان باید شاخص های نه گانه اشاره شده را نیز دارا باشند و ان شاء الله به شرط حیات و توفیق در نوشتار بعدی در باره ساز و کارهای اتاق فکر و قرارگاه عملیاتی هسته های استانی یاوران نماز سخن خواهیم گفت.

گزارش تحلیلی از یک طرح(قسمت اول)

امام جماعت مسجد محله مون نمازش رو خیلی محزون میخونه.(چیزی شبیه حالت گریه)به گونه ای که بسیاری از ما ها این شکل خوندن رو به خصوص که یه خورده طولانی تر هم میشه نمی پسندیم.!

بعد از نماز همینطور که به محل کارمون برمی گشتیم یکی از دوستان (برچسب روشنفکر نمی زنم) خوبم که برای اولین بارپشت سر این آقا نمازمی خوند گفت: باید یه فکری به حال این آقا بکنین!

گفتم چطور:

گفت: خیلی افسرده است.!! نمازخونها رو هم افسرده می کنه.!

حدس زدم روش خوندن نماز این بنده خدا براش مساله شده .

چون قبلا هم در باره ش بین همکارا حرفایی زده شده بود.گفتم چطور ،برای اینکه نماز رو محزون و غمگین میخونه؟!

گفتم :تا به حال نماز خوندن آیت الله بهجت رو  از تلویزیون ندیدید؟نماز ایشون رو چه میگید؟ نماز ایشون هم که به جماعت بود.تنها یک "ایاک نعبد" ایشون رو می برد به یه عالم دیگه.

حرفی زد که شنیدنش برام خیلی سنگین و ناراحت کننده بود.واقعا چقده راحت نظر میدیم و داوری می کنیم اون هم داوری در باره موضوعاتی که به حالات درونی افراد بستگی داره و کشفش با ابزار حسی ، اونهم در یه برخورد بسیار سخته.

گفت: مگه  عمل آقای بهجت معیار و ملاک برای تشخیص  افسردگی و غیر افسردگی آدماس.( چیزی با این مضمون)جل الخالق! *احتمال دادم که خودشم فهمیدبی تامل حرفی رو زده.چه میشه گفت، "ذالک مبلغهم من العلم." گاهی وقتها با جهان بینی مادی و سکولار و با واژه های برگرفته از دانش ترجمه ای غربی ها می خواهیم رفتارهای دینی را تعریف و تبیین کنیم.

      اصلا معنا شناسی افسردگی در ادبیات و فرهنگ اسلامی چیست؟

     با چه معیار و ملاکی به کسی که با توجه به پیام های متعالی ابوحمزه و مجیر از خود بی خود میشه و ناخودگاه زمزمه و نجوایش به گریه های جانسوز تبدیل میشه و در اوج نگرانی وضع نابسامان خودش در برابر خالق خویش ساعت ها سر به سجده میگذاره ، افسرده می گوییم.

     افسردگی در قاموس ما هم اینه که زانوی غم و غصه بغل کنی وآن چنان فکر و ذهنت درگیر موهومات زندگی بشه که زندگیت رو مختل بکنه و هیچ روزنه ای برای برون رفت از مشکل رو جلوی چشمت نبینی وبا واقعیت ها آن گونه که بایسته است مواجه و روبرو نشی.! به قول آقایون فرد دو قطبی بشه. معاذ الله که مومن واقعی به مبدا و معاد مدیریت زندگی از دستش که توفیق و نصرت الهی همراهشه خارج بشه.

     چرا ما آدما خودمون رو معیار درستی و نادرستی رفتار و باورهای دیگران می دونیم.؟!

     به راستی چه عوامل درونی و بیرونی موجب  یک چنین تصویر یاباور و فهمی از بزرگان دینی در ذهنمون نقش ببنده.؟!

     اگه روش (محزون) نماز خوندن یه مرجع تقلید و یک اسلام شناس عارف و وارسته رو افسردگی بدونیم پس نشاط و شادابی رو چگونه میشه تعریف کرد.

     کارپاکان را قیاس از خود مگیر... گرچه آید در نبشته شیر، شیر

     ما در پذیرش فردی به عنوان پیش نماز کاملا آزادیم . هرجای نماز خواستیم می توانیم بدون به هم زدن صورت نماز ، نیت فرادی کنیم و نمازمون را ادامه بدیم. آیا بهتر نیست به جای بر چسب زدن افسردگی به یک برادر دینی به وظیفه و تکلیف دینی خودمون عمل کنیم!

     چرا به جای این که ما خودمون را بالا بکشیم و به سقف برسونیم دنبال پایین کشیدن دیگران هستیم. واقعا اگه ادم یه خورده ذهن شلوغ کارش رو  کنترل کنه و به مفاهیم نماز فکر کنه به این نتیجه نخواهد رسید که اگر اجازه فریاد زدن هم به او داده می شد ، جای آن بود که از این بندگی های بیزنسی با خدا نعره بکشد.

     آری در نماز جماعت باید امام مراعات حال همراهان خودش رو بکنه. و نماز رو خیلی طولانی نکنه اما این یکی با لحن زیبا بخونه یا حداقل مخارج حروف رو رعایت بکنه، حمد و سوره رو با ترتیل بخونه با به صورت تحدیر و تندخونی. جملات نماز رو حزن انگیز یا نشاط انگیز بخونه اموری نیستند که مورد ایراد و اشکال باشند.

     اگر یک صدم مطالعات و دانش افزایی مون در امور مادی به مطالعه در باره دینمون بپردازیم زاویه دید و نگرشمون یه جور دیگه ای خواهد بود. ودرنتیجه به برخی از گناهان آلوده نخواهیم شد.

     خلاصه کنم برادر! دین فهمی چندان آسان نیست تا چه برسه به دینداری و تدین!

     برای نجات از وسوسه ها و الهامات ابلیس و دارو دسته ش از نماز کمک می گیریم  و در این راه استقامت  می ورزیم که فرمود:" یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ اسْتَعِینُواْ بِالصَّبْرِ وَالصَّلاَةِ إِنَّ اللّهَ مَعَ الصَّابِرِینَ "153/بقره

همراه با نماز در آیینه قران(برداشنی ازآیات 71و72 سوره انعام)

قُلْ أَنَدْعُواْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مَا لَا یَنْفَعُنَا وَلَا یَضُرُّنَا وَنُرَدُّ عَلَى‏ أَعْقَابِنَا بَعْدَ إِذْ هَدَینَا اللَّهُ کَالَّذِى اسْتَهْوَتْهُ الشَّیَطِینُ فِى الْأَرْضِ حَیْرَانَ لَهُ أَصْحَبٌ یَدْعُونَهُ إِلَى الْهُدَى‏ ائْتِنَا قُلْ إِنَّ هُدَى اللَّهِ هُوَ الْهُدَى‏ وَأُمِرْنَا لِنُسْلِمَ لِرَبِّ الْعَلَمِینَ* وَأَنْ أَقِیمُوا الصَّلَاةَ وَاتَّقُوهُ وَهُوَ الَّذِی إِلَیهِ تُحْشَرُونَ(الأنعام71/72)

(ای رسول ما به مشرکین)بگو: آیا غیر خداوند، چیزى را بخوانیم که سود و زیانى براى ما ندارد و پس از آنکه خداوند هدایتمان کرد، به عقب باز گشته (و کافر) شویم؟ همچون کسى که شیاطین او را در زمین از راه به در برده‏اند و سرگردان مانده است در حالى که براى او یارانى (دلسوز) است که او را به هدایت دعوت کرده (و مى‏گویند:) نزد ما بیا (و حقّ را بپذیر ولى او گوشش بدهکار نیست). بگو هدایتى که از سوى خدا باشد هدایت واقعى است و ما مأموریم که براى خداى جهانیان تسلیم باشیم. * و (نیز به ما فرمان داده شده به) اینکه: نماز را برپا دارید! و از او بپرهیزید! و تنها اوست که به سویش محشور خواهید شد.»

یکی از غرایز قوی در انسان سود طلبی و گریز از زیان و ضرر است و همواره برای تامین آن در زندگی در جستجوی منبعی است که بتواند پاسخ کافی و یا حداکثری از آن بگیرد و در پناه آن زندگی بی دغدغه و سراسر آسایش و ارامشی داشته باشد.آیات 71و72 سوره انعام انسان راهنمایی می کند تا آن منبع را درست بشناسد. و در سراب جهل و غرور و خودپسندی همچنان تشنه نماند و به هلاکت نیفتد.

با اندکی دقت در آیات 71و72 سوره انعام در می یابیم که:

1. کسانی که برای پاسخگویی کامل و ماندگار به غریزه منفعت طلبی و دفع خطرات یقینی و احتمالی دنبال پدیده های طبیعی و آفریده های خداوند می روند مرتجع و عقب مانده هستند. چرا که جز خداوند، هیچ جنبنده ای توانایی پاسخ مناسب به نیازهای حقیقی و واقعی انسان را ندارد.
2. با وجود عقل و فطرت الهی در انسان و فرستادن پیامبران که همگی ابزار راهبری انسان برای برخورداری از یک زندگی آرام وسالم است دنبال طرح و نقشه و مسیر دیگران بودن برای کشف حقیقت زندگی ، واپسگرایی محض است که جز حیرت و تردید و سرگردانی در زندگی دستاوردی ندارد.
3. هیچ آدمی بدون باید و نباید و قانون برای زندگی کردن نیست. کسی که دل و جان به تسلیم الهی ندهد قطعا بندگی شیاطین (جنی و انسی)خواهد کرد. و پیروی ابلیس جز سرگردانی ارمغانی به دنبال ندارد.
4. آرامش و تمرکز و رشد در تسلیم بودن در مقابل رب العالمین است. و گیجی و حیرت در دنباله روی الهه های گوناگون بی جان و جاندار و هوی نفس.
5. ناتوانی معبود های دروغین در رتق و فتق امور خودشون نشانه بی خردی پرستش آنهاست.
6. تنها پرستش الله تعالی سزاوار و شایسته انسان است چرا که زمام نفع و ضرر آدمی تنها در اختیار خداوند یکتاست.
7. ارتداد و بازگشت از حق (دین کامل الهی) موجب کشمکش و اضطراب درونی و از بین رفتن آرامش واقعی انسان است و چنین کسی بنا به فرموده قرآن در وادی تاریک حیرت رها شده و دست وپا می زند. آنان دیوانگانی هستند که به دور می خویش می گردند و راه به مقصد نمی برند.
8. اقامه نماز جلوه ای از تسلیم خدا و پروردگار هستی است و گردن نهادن به آن نشانه ی مسلمانی است.

نکته بسیار مهم:

• به راستی چر ا از میان هزاران حکم دینی بلا فاصله پس از طرح مساله تسلیم در برابر رب العالمین موضوع نماز را مطرح می فرماید "وان اقیموا الصلا? "؟یادکردن نماز از بین عبادات دیگرجز این نیست که گویای نقش ارزنده و بی بدیل نماز در زندگی ادمی و جایگاه ویژه آن در مجموعه دین دارد.
• اقامه نماز، تقوای الهی،معاد باوری سه عنصر ناگسستنی در سبک زندگی مومنانه یعنی همان تسلیم خدا بودن است.(نمازی که موجب خود مدیریتی نشود و ادمی را دربرابر حرام و حلال الهی راهبری نکند و تنها به یک عادت تبدیل شود به مرور خاصیت خود را ازدست خواهد داد .)
• تقوا ( خویشتن داری در برابر زشتی ها ) و اقامه نماز جلوه های رفتاری و بیرونی "تسلیم" هستند. تسلیم حالتی درونی و قلبی است که خروجی و برون داد آن اقامه نماز و تقوی است.
• اقامه نماز و تقوای الهی و تسلیم در برابر امر و نهی الهی نشانه راهیابی انسان مومن است.(اگر می خواهیم ببینیم در راه حق داریم باید ببینیم  میزان دلبستگی و دلدادگی ما به نماز مورد پسند پیامیر چقدراست!

خدایا مرا بیاموز عمرم را

به"لیت"و"لعلّ"و"ای کاش"و"اگر"و"شاید"

تباه نسازم.

گاهی وقت ها مدیریت یک لحظه ی عمر موجب سلامت بخش مهمی از عمر آدمی است. گاهی خودداری از گفتن یک جمله که تنها چند ثانیه زمان را می گیرد زندگی انسان هایی را از بحران برهاند و آرامش چندین ساله به ارمغان آورد. فرو بردن تنها چند لقمه از طعامی و چند جرعه از نوشیدنی که دقایقی  بسیار کوتاه به طول می انجامد،چطور؟ گفتن و نگفتن یک"بله"یا"نه" چطور؟!مهارت مدیریت بر خود و مهارت بهره گیری درست و به جا از زمان دو عامل مهم در فراهم آوردن سلامت به معنای واقعی آن است.

 در کلاس نماز شناسی حدیث نفس می کرد و مرتب می گفت:

"اگر بتوانیم هفده رکعت نماز واجب خود را مدیریت کنیم و برای آن وقت بگذاریم و آن گونه که در آموزه های دینی به آن سفارش کرده اند با آن روبرو شویم مطمئن باشیم  این بیست دقیقه تا سی دقیقه ،تمام شبانه روز ما را مدیریت خواهد کرد"

پرسیدم چگوته نماز خودرا مدیریت کنیم؟

گفت : کار ساده ای نیست . اما ساده ها و حداقل های آن که من می فهمم

و در توان ماست این است که:

- صدای اذان را که شنیدی با خودت بگو کدوم کار از دعوت خدا مهمتر و لذت بخش تر!

- همیشه منتظر اومدن وقتش باش

- وضویت رو جدی بگیر(اهمیت هر کاری از مقدمه اش پیداست)

-اگه اهل اذان گفتن برای نماز نیستی از گفتن اقامه بخل نورز. مگر دوست نداری پیش نماز یک صف از فرشتگان الهی باشی و ثواب نماز جماعت را برایت در نظر بگیرند.

-همه اسباب مخل و مزاحم به حضور قلب را از دور وبر خودت دور کن و از آنها فاصله بگیر

-سعی در کنترل ذهنت از گرفتار شدن به غیر آنچه باید بگویی و انجام دهی ،داشته باش.

-ادب حالات مختلف نماز را رعایت کن

- با گفتن سلام آخر نماز یکباره ترک سجاده نکن وحد اقل با سجده ی شکری و تسبیحی زمان حضور در جوار محبوب را غنیمت بشمار

و....

یاد آوری این نکته خالی از لطف نیست که به نسبت سرمایه گذاری خالصانه و ارزش گذاری انگیزه مند برای این ارتباط آثار و نتایج آن را در زندگی دریافت می کنیم. و چنین باوری نیز در سایه تجربه و عمل بارور می شود.

در سبک زندگی مومنانه همه لحظات عمر می تواند عبادت به شمار آید اما نماز به طور شگفت انگیز و معجزه آسایی روح حاکم بر همه رفتار و کردار زندگی ایمانی محسوب می شود به گونه ای که اگر خط ارتباطی ما با مبدا به طور صحیح بر قرار شد پیام نماز همچون جریان هوا در تمامی عناصر مادی ومعنوی زندگی نفوذ کرده و همه کانال های زندگی را با خود همراه خواهد کرد.

باور چنین گزارش هایی از نماز چندان هم آسان نیست و مانند هر مهارت دیگر نیاز به تمرین و ممارست و از این مهمتر به صداقت با خود بستگی دارد به این معنا که حقیقتا و به دور از هرگونه هوی و هوس به خواهم مومنانه زندگی کنم.

از اهتمام پیشوایان معصوم و سیره فرزانگان میدان عرفان و عمل چنین به نظر می رسد که نخستین و مهمترین گام اساسی در مدیریت کردن نماز های یومیه توجه و آمادگی لازم برای انجام آن در گل ِزمانی است که آورنده ی شریعت به اقامه آن توصیه کرده است .

جالب است بدانیم در ماجرای تهاجم بسربن ارطاط (فرمانده معاویه)به مناطق تحت نفوذ امیر المومنین علیه السلام وقتی امام فرمانده خود را برای بازپس گیری این سرزمین ها ماموریت می دهد یکی از دهها دستور و یا توصیه حکومتی و امنیتی و اخلاقی که به او می دهند اقامه نماز در وقت آن است.(بحار الانوار جلد سی و چهارم)

محور امور هر چه باشد ، صلح یا جنگ، اقتصادی و یا اجتماعی و خدمت و هر چیز دیگر ، الله است. و روح بندگی و تسلیم در ارنباط معنی دار با الله سبک زندگی را الهی می سازد. دستور امام علی علیه السلام بهانه را برای اقامه نماز در پستو خانه و در اتاق کار و خارج از وقت فضیلت   آن از هر صاحب شغل و منصب می گیرد.

و ایشان به عنوان  پیشوا و الگوی زندگی مومنان در گیر ودار جنگ در تعقیب حرکت خورشید است تا در اولین جزء زمان دستور ، (وقت موسع نماز)فرمان معبود را به جای آورد .

ودر واپسین زمان حضورش در جهان مادی در کنار همه ی سفارش های حق محور و مومنانه اقامه نماز را به فرزندان و پیروان خویش یاد آوری می کند.( خدا را! خدا را! درباره نماز؛ نماز پایه دین شماست مروج الذهب، ج 2، صص ‍ 44 –40 ..)

سخنی از علامه محمد تقی جعفری

به بهانه شهادت بزرگ راد مرد تاریخ بشریت

جامعه ای که علی را جدّی نگیرد ...

آری، بدون مبالغه و تأثرات از احساسات لذت بار ولی بی اساس و زودگذر، با کمال صراحت و جدیت می گوییم: طرز تفکّرات و رفتار امیرالمؤمنین(ع) در ارتباطات چهارگانه : 1- ارتباط انسان با خویشتن 2- ارتباط انسان با خدا 3- ارتباط انسان با جهان هستی 4- ارتباط انسان با همنوع خود، از بهترین دلایل اثبات هدفدار بودن هستی و انسان است ؛ هدفی که بالاتر از لذایذ و امتیازات زندگی مادی آدمی است .

جامعه ای که شخصیتی مانند امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب(ع) را که همه گفتارها و کردارها و اندیشه هایش حقّ بوده، جدّی نگیرد و موجودیّت خود را به وسیله تعلیم و تربیت او تکامل نبخشد، بدیهی است با چه نتایجی مواجه خواهد گشت . اگر بشریّت با این قیافه ملکوتی از نزدیک آشنا بود و از تعلیم و تربیت او برخوردار می شد، امروزه کمال او به کجا رسیده بود؟

بارها خوندیم و شنیدیم که خدا به پرستش وعبادت بندگان خودش هیچ نیازی نداره و حقیقت قصه هم همینه که با کوچکترین دقت عقلی به این نتیجه می رسیم . چرا که نیاز، نقصه و خدای ناقص شایسته خدوندگاری نیست. او بی نیاز مطلق و کمال مطلق است.(1)

اما در این میان گروه زیادی  با استدلال بر همین جمله که "خداوند به نماز و روزه و عبادت ما نیازی نداره "نیروی اندیشه متعالی  و حس زیبا و همیشه درخشان پرستش رو در خودشون تعطیل و به گمان عافیت طلبانه ، خودشون رو از پیوستن و جاری شدن در دریای بی انتهای آفرینش دورکردن و خشکیدن و پوسیدند.

ای دل غافل و ای دریغ و آه از این سفسطه بازی بشر بازیگوش !

به بنده خدایی گفتند چرا نماز نمی خوانی؟!

گفت خودِخدا در قرآنش فرموده:"ولا تقربوا الصلاه"(2)به نماز نزدیک نشوید!!

گفتند: یه خورده برو جلوترش رو هم بخون.

بشر راحت طلب و از زیرکار در رو همیشه همون قسمتی از دین رو می گیره که به خیال خودش براش زحمتی نداشته باشه و حال آن که: هزار نکته باریک تر زمو اینجاست.

باید قصه را تا تهش خوند.

یه پرده ی دیگه ازصدها پرده ی عبودیت و بندگی رو در متن زیر با هم مرور می کنیم .

شاید که راه درست را دریابیم. 

حجت الاسلام مرتضی آقا تهرانی می گوید: استاد ما ماجرایی را نقل می کرد که برایم بسیار جالب و آموزنده بود .(3)

ایشان می فرمودند: روزی مرحوم آخوند کاشی(4) (رحمه الله) مشغول وضو گرفتن بودند. که شخصی باعجله آمد وضو گرفت و به داخل اتاق رفت و به نماز ایستاد.

با توجّه با این که مرحوم آخوند (رحمه الله) خیلی مؤدّب وضو می‌گرفت و همه آداب و ادعیه ی وضو را به جا می‌آورد؛ تا وضوی آخوند تمام شود، آن شخص نماز ظهر و عصر خود را خوانده بود. 

به هنگام خروج با مرحوم کاشی رو به رو شد. 

ایشان پرسیدند: چه کار می‌کردی؟ ....

گفت: هیچ. 

فرمود: تو هیچ کار نمی‌کردی؟ 

گفت: نه!

آقا فرمود: مگر تو نماز نمی‌خواندی؟ 

گفت: نه! 

آخوند فرمود: من خودم دیدم داشتی نماز می‌خواندی. 

گفت: نه آقا اشتباه دیدی. 

سؤال کردند: پس چه کار می‌کردی؟ 

گفت: فقط آمده بودم بگویم خدایا من یاغی نیستم، همین. 

این جمله در مرحوم آخوند (رحمه الله) خیلی تأثیر گذاشت. تا مدّت ها هر وقت از احوال آخوند می‌پرسیدند، ایشان با حال خاصی می‌فرمود: من ‌یاغی نیستم..

 خدایا ما هم یاغی نیستیم...

پی نوشت:

1.  (1)آیات بسیاری در قران به این نکته اشاره دارد که نمونه هایی را برای اهل تحقیق یادآور می شویم.
2. یَا أَیُّهَا النَّاسُ أَنتُمُ الْفُقَرَاء إِلَى اللَّهِ وَاللَّهُ هُوَ الْغَنِیُّ الْحَمِیدُ (15/فاطر)
3. لِلَّهِ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ? إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْغَنِیُّ الْحَمِیدُ(26/لقمان)
4. وَمَن یَتَوَلَّ فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ الْغَنِیُّ الْحَمِیدُ(6/ممتحنه)
5. وَاللَّهُ غَنِی حَلِیمٌ(البقرة/263)
6. وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ غَنِی حَمِیدٌ(البقرة/267)
7. وَمَنْ کَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِی عَنِ الْعَالَمِینَ(آل عمران/97)
8. وَإِنْ تَکْفُرُوا فَإِنَّ لِلَّهِ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الْأَرْضِ وَکَانَ اللَّهُ غَنِیا حَمِیدًا(النساء/131)
9. وَرَبُّکَ الْغَنِی ذُو الرَّحْمَةِ إِنْ یشَأْ یذْهِبْکُمْ وَیسْتَخْلِفْ مِنْ بَعْدِکُمْ مَا یشَاءُ کَمَا أَنْشَأَکُمْ مِنْ ذُرِّیةِ قَوْمٍ آخَرِینَ(الأنعام/133)
10. قَالُوا اتَّخَذَ اللَّهُ وَلَدًا سُبْحَانَهُ هُوَ الْغَنِی لَهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الْأَرْضِ(یونس/68)
11. إِنْ تَکْفُرُوا أَنْتُمْ وَمَنْ فِی الْأَرْضِ جَمِیعًا فَإِنَّ اللَّهَ لَغَنِی حَمِیدٌ(الإبراهیم/8)
12. وَمَنْ شَکَرَ فَإِنَّمَا یشْکُرُ لِنَفْسِهِ وَمَنْ کَفَرَ فَإِنَّ رَبِّی غَنِی کَرِیمٌ(النمل/40)
13. وَمَنْ جَاهَدَ فَإِنَّمَا یجَاهِدُ لِنَفْسِهِ إِنَّ اللَّهَ لَغَنِی عَنِ الْعَالَمِینَ(العنکبوت/6)
14. وَلَقَدْ آتَینَا لُقْمَانَ الْحِکْمَةَ أَنِ اشْکُرْ لِلَّهِ وَمَنْ یشْکُرْ فَإِنَّمَا یشْکُرُ لِنَفْسِهِ وَمَنْ کَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِی حَمِیدٌ(لقمان/12)
15.  إِنْ تَکْفُرُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَنِی عَنْکُمْ وَلَا یرْضَى لِعِبَادِهِ الْکُفْرَ وَإِنْ تَشْکُرُوا یرْضَهُ لَکُمْ(زمر/7)
16. هَا أَنْتُمْ هَؤُلَاءِ تُدْعَوْنَ لِتُنْفِقُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ فَمِنْکُمْ مَنْ یبْخَلُ وَمَنْ یبْخَلْ فَإِنَّمَا یبْخَلُ عَنْ نَفْسِهِ وَاللَّهُ الْغَنِی وَأَنْتُمُ الْفُقَرَاءُ وَإِنْ تَتَوَلَّوْا یسْتَبْدِلْ قَوْمًا غَیرَکُمْ ثُمَّ لَا یکُونُوا أَمْثَالَکُمْ(محمد/38)
17. الَّذِینَ یبْخَلُونَ وَیأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبُخْلِ وَمَنْ یتَوَلَّ فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ الْغَنِی الْحَمِیدُ(الحدید/24)
18. فَکَفَرُوا وَتَوَلَّوْا وَاسْتَغْنَى اللَّهُ وَاللَّهُ غَنِی حَمِیدٌ(التغابن/6)

(2)آیه43 سوره نساء  اشاره به این مطلب دارد که در حال مستی نماز خواندن قبول نیست و نماز باید آگاهانه باشد.و بدانیم که چه می گوییم و در برابر چه کسی ایستاده ایم.

(3)منبع سایت:www.mashreghnews.ir

(4)آخوند ملا محمد کاشانی معروف به آخوند کاشی (زاده? 1250ق برابر 1213ش - کاشان)، عارف، فیلسوف، حکیم، فقیه و عالم شیعی است. وی پس از تحصیلات مفدماتی در موطن خود آنرا در اصفهان به کمال رساند. وی تدریس فلسفه را با عرفان می‌آمیخت و از مدرسان حکمت صدرایی بود.

میرزا حسن نوری و محمدرضا صهبای قمشه‌ای از اساتید او در در حکمت و فلسفه بودند.

آقا رحیم ارباب، سیدحسین بروجردی، شیخ محمد حکیم خراسانی، سید مصطفی کاشانی ، سید محمدرضا خراسانی، آقا ضیاءالدین عراقی، طَرَب اصفهانی، آقا نجفی قوچانی، شیخ هاشم قزوینی، میرزا ابوالقاسم محمد نصیر شیرازی، سید حسن مدرسو میرزا علی آقای شیرازی از شاگردان ایشان به شمار می روند.

وی شنبه 20 شعبان سال 1333ق (11 تیرماه 1294ش) درگذشت و در تخت فولاد دفن شد.